Vergadering : Oordeelsvormende raadsbijeenkomst, 01 november 2023 19:00:00

De Programmabegroting, Nota Grondbedrijf en Vastgoed en Belastingverordeningen worden integraal besproken.

Wat ligt voor?

Tijdens deze oordeelsvorming voert de commissie met elkaar het verkennende debat over de conceptprogrammabegroting 2024-2027: Wat zijn de voor- en tegens? Wat zien we aan problemen/ambities en oplossingen? Wat willen we wellicht nog wijzingen?

Wanneer u overweegt om een motie of amendement in te dienen dan is dit het moment om als raad daarover het eerste gesprek met elkaar aan te gaan. De programmabegroting is toegelicht tijdens de themabijeenkomst op 12 oktober.

Voorstel- reserveringsfonds

De raad wordt voorgesteld om de Programmabegroting 2024-2027 vast te stellen inclusief Meetbaar Venlo. Verder wordt gevraagd om gevraagd om twee nieuwe reserves in te stellen: Verplaatsingskosten Flexwoningen Daelweg en de Reserve Strategisch Investeringsfonds.

Het raadsvoorstel over de flexwoningen aan de Daelweg is op 25 oktober in de raad behandeld.

Hervormingsagenda Jeugd, slag om de arm

Dit voorjaar hebben het Rijk en de VNG afspraken gemaakt over de Hervormingsagenda Jeugd, de grootste hervorming van de jeugdzorg sinds 2015, die een flinke besparing moet opleveren. 

In 2024 wordt meer duidelijkheid verwacht over het financieel perspectief voor gemeenten. Venlo kiest er in tegenstelling tot andere gemeenten voor om voorzichtig te begroten:

één derde van het besparingspotentieel van de hervormingsagenda wordt in de begroting opgenomen, de rest dus niet.  Dit op basis van een interne risicoanalyse. Voor een aantal voorstellen is dan ook (nog) geen structurele dekking opgenomen (na 2025). Op pagina 6 vindt u het overzicht met de voorstellen die onder voorbehoud zijn opgenomen voor 2026 en daarna die mogelijk volgend jaar bij de programmabegroting 2025-2028 kunnen worden heroverwogen, mochten de nodige middelen van het rijk hoger uitvallen of de effecten als gevolg van de hervormingsagenda meevallen.  

Strategisch investeringsfonds

Nieuw in de begroting is de reserve voor het strategisch investeringsfonds waarmee de gemeente samen met partners kan deelnemen aan strategische majeure projecten in Venlo. Concrete ontwikkelingen die daarvoor in aanmerking komen zijn de (her-)ontwikkeling van Venlo-Noord, de zuidrand van de Venlose binnenstad en de herstructurering in de Vastenavondkamp (Gerestraat). Voor deze projecten wordt een businesscase uitgewerkt en de financiering wordt vervolgens aan de raad voorgelegd (go-no go mogelijkheid voor de raad). Het is immers een bestemmingsreserve waaruit enkel de raad kan besluiten tot het doen van uitgaven.  Voor de criteria van het investeringsfonds zie pagina 17.

Woonlasten

In deze coalitieperiode worden de woonlasten niet verhoogd (OZB, rioolrechten en afvalstoffenheffing). Tegelijkertijd nemen de lasten voor afvalstoffen en riool de laatste jaren wel toe.

Maar het principe van 100% kostendekkendheid van afval en riool is daarmee losgelaten. De stijging wordt tot 2027, de looptijd van de huidige coalitieperiode niet doorbelast aan inwoners. Voor 2026 betekent dit dat er € 3,7 miljoen uit de algemene middelen hiervoor wordt bijgedragen. Vanaf 2027 wordt, vanwege het ontbreken van voldoende structurele middelen, het principe van kostendekkende heffingen wel in de begroting verwerkt. Verder kijkt het college nadrukkelijk naar de ontwikkeling van de kostenkant (tussentijdse evaluaties). Er is op dit moment nog niet inzichtelijk welke inhoudelijke en financiële effecten het nieuwe afvalbeleidsplan zal hebben.

De woonlasten voor een meerpersoonshuishouden bedragen daarmee in Venlo € 877 ten opzichte van het landelijk gemiddelde van € 944. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde zijn de  woonlasten voor meerpersoonshuishoudens in Venlo in 2023 gedaald.

Saldo onbestemd

Rekening houdend met de reserveringen laat de begroting voor het jaar 2024 een onbestemd begrotingssaldo zien van € 810.000,- en voor 2025 €731.000,-  waarvoor geen concrete bestemming is aangegeven.

In een oogopslag

Voor een overzicht van alle nieuwe investeringsbudgetten zie pagina 15 en de Begroting 2024 in een oogopslag (infographic). Nieuw is dat u per programmalijn een overzichtelijke tabel vindt met daarin de baten en lasten en nieuwe investeringen.

Voor het totaaloverzicht van de meerjarenbegroting zie bijlage I, voor de investeringen 2024-2027 zie bijlage II en voor de reserves en voorzieningen zie bijlage IV.

Meetbaar Venlo

In Meetbaar Venlo kunt u zien hoe de voortgang ten aanzien van de indicatoren van elk programma er nu voor staan.

Bespreekpunt: 20 minuten

Portefeuillehouder: college van B&W

De raad wordt gevraagd om de Nota Grondbedrijf en Vastgoed 2024 vast te stellen.

Dit is een uitwerking van de paragraaf grondbeleid van de Programmabegroting 2024.

Op dit moment zijn zo’n 30 grondexploitaties bij het Grondbedrijf ondergebracht, in 2023 zijn 7 nieuwe grondexploitaties gestart (zie hoofdstuk 8). In de nota wordt hierover gerapporteerd. Risico’s in grondexploitaties zijn sterk afhankelijk van marktontwikkelingen. Meerdere grotere projecten bevinden zich in de eindfase, waardoor de financiële risico’s kleiner worden. Majeure grondexploitaties zijn bijvoorbeeld het Kazernekwartier, Q4 en Centrumplan Blerick.

Actief grondbeleid: initiatief gemeente

De positieve financiële situatie van de gemeente Venlo en het Grondbedrijf biedt de ruimte om kansen voor de stad op te zoeken. Met behulp van het Strategisch investeringsfonds Venlo wordt door de gemeente gewerkt aan de versnelling van de wooningbouwopgave en andere ruimtelijke doeleinden. De gemeente pakt zo meer de regie, maar het financieel risico van actief grondbeleid komt bij de gemeente te liggen. In het licht van de nieuwe 

Financiële verordening die is vastgesteld zijn de spelregels veranderd. Zo is het college gemachtigd om gronden aan te kopen tot € 2.500.000 per casus en in totaal tot € 5.000.000 per jaar. Verantwoording van de uitgaven voor (strategische) aankopen ten laste van het krediet vindt plaats bij de jaarrekening (artikel 8). Het aankoopmandaat van het college is verhoogd tot € 2,5 miljoen per casus.

Financieel

Per 1 januari 2023 bedroeg de Algemene Grondreserve € 10 miljoen, de verwachte stand per 1 januari 2024 is ook € 10 miljoen, na 2024 daalt dit naar ruim €8 miljoen.

Het risico van alle grondexploitaties en voorraadposities wordt voor 1 januari 2024 op € 16,6 miljoen geraamd. Dat is een afname van ongeveer € 1 miljoen vergeleken met vorig jaar.

De reserves en risico`s van het Grondbedrijf worden beoordeeld in samenhang met de reserves en risico`s van de Algemene Dienst (zie de programmabegroting 2024).

Bespreekpunt: 30 minuten

Portefeuillehouder: wethouder Frans Schatorjé

Wat ligt voor?
De raad wordt voorgesteld om de belastingverordeningen 2024 vast te stellen. Hieronder worden de belangrijkste lokale heffingen toegelicht.

OZB
De uitgangspunten voor de OZB vindt u terug in de programmabegroting. Voor 2024 wordt uitgegaan van gelijkblijvende woonlasten voor woningen, niet-woningen en huurders (OZB en riool- en afvalstoffenheffing). De tarieven zijn, naast de vastgestelde opbrengsten, afhankelijk van de waardeontwikkeling. De prognoses voor 2024 van de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen zijn pas medio november bekend. Dan hebben we een nauwkeuriger beeld van de waardebepaling en dus ook van de OZB-tarieven. In de besluitvorming van 20 december liggen de OZB-tarieven voor. Uitgangspunt blijven de begrotingskaders. Dat betekent dat de OZB niet wordt geïndexeerd omdat de gemeentelijke lasten voor woningen, huurders en niet-woningen nominaal niet worden verhoogd. De begrotingspost OZB komt hiermee uit op ruim € 42 miljoen.

Afvalstoffenheffing

De gemeentelijke lasten voor woningeigenaren en huurders en voor niet-woningen (totaal van OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing) worden niet verhoogd in 2024. Dit betekent dat de tarieven voor de afvalstoffenheffing gelijk blijven aan de tarieven van 2023. De kostendekkendheid komt uit op 88%. Het tekort van € 1,7 miljoen wordt aangevuld vanuit de reservering. De inkomsten uit de afvalstoffenheffing worden op € 10,9 miljoen geraamd.

Rioolheffing

De gemeentelijke lasten voor woningeigenaren en huurders en voor niet-woningen (totaal van OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing) worden niet verhoogd in 2024. Dit betekent dat de tarieven voor de rioolheffing gelijk blijven aan de tarieven van 2023.

De kostendekkendheid komt uit op 83%. Het tekort ad € 1,8 miljoen wordt aangevuld vanuit de Voorziening Egalisatie tarief GRP. De inkomsten uit de rioolheffing worden op € 8,2 miljoen geraamd.

Leges

De legestarieven worden in lijn met de begroting verhoogd met het inflatiepercentage van 4,4% en er wordt rekening gehouden met een maximale kostendekkendheid van 100%. Uitzondering hierop vormen de wettelijk vastgestelde (maximum) tarieven.