Vergadering : Oordeelsvorming commissie Economie, 14 juni 2023 18:30:00

1. RC 2023-07 "RUD Limburg Noord; ontwerpbegroting 2024 GR RUD Limburg Noord en verzoek tot zienswijze" wordt toegevoegd aan de agenda van de Besluitvormende vergadering d.d. 28 juni.

Voorstel
De raad wordt voorgesteld om de Economische Visie Venlo 2030 “Van volume naar waarde” vast te stellen en akkoord te gaan met de volgende 4 uitgangspunten als strategisch kader en de uitwerking daarvan in het tactisch ontwikkelkader:

A           Versterken van Venlo Kennisstad;
B           Beperkt nieuwe ruimte toestaan, bestaande ruimte beter benutten;
C           Actief de uitvoering van transities versnellen;
D           Positionering als veelzijdig centrum van de (Eu)regio

 Aanleiding
Met de nieuwe economische visie wordt een koerswijziging in het economisch beleid ingezet van Volume naar toegevoegde en maatschappelijke Waarde. Ambitie is om te komen tot een optimale en duurzame economische ontwikkeling op basis van brede welvaart die minder conjunctuurgevoelig is. Aanleiding is de constatering dat de groei van economie en werkgelegenheid zich onvoldoende heeft vertaald in brede welvaart. De ontwikkeling bleef in Venlo op een aantal indicatoren achter bij de landelijke ontwikkeling. Denk daarbij aan de indicator Arbeid & Vrije tijd, Gezondheid, Welzijn, Wonen, Economisch Kapitaal en Menselijk Kapitaal (zie figuur 2.3 op pagina 13).

Wat is het doel?
De economische visie moet dan ook vooral bijdragen aan:
·         Een hoger gemiddeld inkomen dat de inwoners van Venlo te besteden hebben, waardoor zij zelf (beter) invulling en kleur kunnen geven aan hun leven (materiele welvaart).
·         Passend en betaald werk voor inwoners (arbeid in balans met vrijetijd).
Een goede opleiding is belangrijk om een gunstige uitgangspositie op de arbeidsmarkt te hebben.
·         Tevreden en gezondere inwoners: subjectief welzijn, gezondheid, schone lucht en voldoende natuur en biodiversiteit (milieu).

De switch
Het op peil houden van de economie vraagt om:
·         Verhoging van de arbeidsproductiviteit door investering in innovatie en technologische ontwikkelingen.
·         Benutten, ontwikkelen, behouden en aantrekken van praktisch en theoretisch opgeleid (internationaal) talent op alle opleidingsniveaus en in alle leeftijdscategorieën.
·         Vergroten van de kwaliteit van banen, ondernemerschap, bedrijfsomgevingen en kennisinfrastructuur.
·         Een andere rol van de gemeente: enerzijds zijn we initiërend en ondersteunend, anderzijds stellen we voorwaarden aan de vestiging van bedrijven:
·         De focus komt te liggen op herstructurering van bestaande bedrijventerreinen en een beperkte uitbreiding van het bedrijventerreinareaal voor MKB bedrijven.
·         Afgezien wordt van grootschalige ontwikkeling of uitbreiding van Tradeports.

Strategische ambities
De nieuwe economische visie bevat een afwegingskader voor bestuurlijke keuzes.

Centraal staan 4 strategische ambities:
·         Kennisbasis van de stad en regio tillen we naar een structureel hoger niveau.
·         We halen meer maatschappelijke waarde uit de bestaande ruimte en spelen in op veranderingen op het gebied van klimaat en circulaire economie.
·         Een groot deel van de gemeentelijke inzet wordt gericht op het toepassen in de praktijk, samen met bedrijven en kennisinstellingen, en met extra aandacht voor de positie van het MKB.
·         Venlo als gewaardeerd centrum van de(Eu)regio: als logistieke hotspot, Greenport en koopcentrum en op het gebied van duurzame energie, onderwijs, recreatie, cultuur, retail en specialistische zorg (zie verder ook hoofdstuk 4).

Tactische doelen
Het tactische ontwikkelkader dat aan de raad wordt voorgesteld is de basis voor verdere uitvoeringsprogramma`s en concrete projecten die de komende periode worden opgepakt:
·         De visie is vertaald naar 5 economische speerpuntsectoren: agrofood, maakindustrie, logistiek, vrijetijdseconomie en zorg (en cross-overs tussen de sectoren).
Per sector wordt beschreven hoe de transitie van volume naar waarde er uitziet: wat zien we nu, wat willen we bereiken en welke accenten legt de gemeente (zie hoofdstuk 5).
·         Dit is doorvertaald naar belangrijke gebiedsontwikkelingen in de stad. Wat moeten  majeure gebieden en projecten bijdragen aan de ambitie van de economische visie 2030? Majeure ontwikkelingen zijn: de havenontwikkeling, de ontwikkeling, herontwikkeling en verduurzaming van bedrijventerreinen, de Brightlands Campus Greenport Venlo, het Veilingterrein, het Kazernekwartier, Venlo Noord en de Binnenstad/spoorzone (zie hoofdstuk 6 en bijlage 1 Vertaling van richtinggevende keuzes in majeure projecten).

Participatieproces
Voor de uitwerking van de economische visie is een beperkt extern participatieproces gehouden met vertegenwoordigers van ‘Ondernemers’, ‘Onderwijs en Onderzoek’ en ‘Omgeving en Organisaties’. Dit is ondersteund door Buck Consultants International (BCI).

De resultaten zijn verwerkt in de voorliggende economische visie, maar de rapportage zelf is niet bijgevoegd.

Onderzoek werklocaties
Ter onderbouwing van de economische visie heeft STEC een onderzoek naar de ruimtebehoefte aan werklocaties in Venlo uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek zijn als bijlage opgenomen bij de economische visie.

Vervolg
De uitwerking van de economische visie vindt plaats in de raadsprogramma's en begrotingen, maar ook in aparte beleids- en uitvoeringsplannen die ter vaststelling of ter informatie aan de worden voorgelegd.

Wat ligt voor?
In de oordeelsvormende vergadering van 14 juni bespreekt de commissie economie de jaarstukken 2022. We kijken dan gezamenlijk terug: hoe ging het werkelijk het vorige jaar?

In de jaarstukken legt het college verantwoording af aan de raad en de inwoners wat er inhoudelijk is gerealiseerd en met welk resultaat en hoe het geld uit de begroting van het vorig jaar is besteed. Vraag is dus of we hebben gedaan wat we hebben afgesproken, of we de hoofddoelen en ambities gerealiseerd hebben en we binnen het budget zijn gebleven.

Over de bestemming van het positief financieel resultaat wordt besloten bij de behandeling de begroting in het najaar.  

Wat vindt u waar?
In het jaarverslag vindt u per programma terug wat er is gerealiseerd, met welke resultaat en waar het geld vorig jaar aan is besteed.

De jaarrekening geeft een overzicht van de financiële situate en wordt door de accountant gecontroleerd en goedgekeurd (zie bijlage accountantsverslag 2022). Voor een goed overzicht van de baten, lasten en realisatie zie bijlage I. Samenvattende tabellen resultaat 2022 per programma. In het overzicht van baten en lasten worden de verschillen ten opzichte van de begroting op programmaniveau  toegelicht. Per programma is een toelichting opgenomen van verschillen groter dan € 0,1 miljoen.

Wat is het resultaat?
We sluiten 2022 af met een positief financieel resultaat van € 20.288.000. Daarnaast is er € 15.492.000 per saldo  toegevoegd aan de bestemmingsreserves, als reservering voor maatschappelijke opgaven die later jaar worden uitgegeven.

Bij de FinRap werd uitgegaan van een positief resultaat van € 17.120.000. Einde jaar blijkt het positief resultaat dus hoger te zijn. Het resultaat is vooral incidenteel en komt door o.a. meevallers van het gemeentefonds. Bovendien zijn er middelen van het Rijk laat ontvangen die in 2022 verantwoord worden maar pas in 2023 worden uitgevoerd.

Wat valt op
In het jaarresultaat zien we aanzienlijk lagere kosten binnen het programma Gezond en Actief. Er is minder gerealiseerd dan begroot en daarmee dus ook minder uitgegeven.

Dat komt o.a. door:
·         Onderuitputting in het sociaal domein door het personeelstekort in de zorg.
·         De aanbesteding Wmo/Jeugd/BW/MO leidt tot een incidenteel voordeel.
·         WAA/Wsw: financieel voordeel door een lagere gemeentelijke bijdrage en een hogere uitstroom.
·         Voor de energietoeslag en verruiming bijzondere bijstand en Venlo - fonds extra middelen zijn begroot die niet volledig zijn uitgegeven.
Aanzienlijk lagere kosten zien we verder binnen de programmalijn circulariteit. Oorzaken zijn vertraging in de voorbereiding en of aanbesteding en leveringsproblemen.

Voorstel
De raad  heeft het budgetrecht en wordt voorgesteld om in te stemmen met de jaarstukken 2022 en om € 2,6 miljoen uit te geven aan budgetoverhevelingsvoorstellen:
·         De helft aan projecten en verplichtingen die volgend jaar doorlopen (het gaat hier om 6 budgetoverhevelingen).
·         De andere helft aan wijzingen naar aanleiding van
de december circulaire:
o   Breed Offensief: € 0,062 miljoen;
o   Energiearmoede en vroegsignalisering: € 0,102 miljoen;
o   Gezond in de stad: € 0,048 miljoen;
o   Toegankelijk verkiezingen/ software burgelijke stand: € 0,015 miljoen;
o   Compensatieregeling voogdij 18+: € 0,178 miljoen;
o   Invoeringskosten omgevingswet: € 0,730 miljoen;
o   Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen: € 0,120 miljoen;
o   Hervormingsagenda Jeugd: € 0,017 miljoen.

Als de raad akkoord gaat met het voorstel beslist de raad bij de begroting over de aanwending van de € 17,7 miljoen die overblijft.

De Voortgangsrapportage (VoRap) 2023 biedt op basis van de uitgaven t/m april informatie over de beleidsinhoudelijke en financiële afwijkingen op de begroting, plus een prognose van het verwachte resultaat aan het eind van het jaar.

Wat staat er in de VoRap?
Het begint met een algemeen beeld, gevolgd door de actuele ontwikkelingen op onderwerpen als de opvang vluchtelingen Oekraïne en inflatie. Per programma wordt ingegaan op de belangrijkste afwijkingen van de programmabegroting. Ook komen nog enkele afzonderlijke thema's aan bod, waaronder ontwikkelingen in de formatie/personele begroting en de reserves.

Wat valt op?
Het is best ‘druk in de keuken’. Kijkend naar de Jaarrekening van afgelopen jaar is het daarom de vraag of we in 2023 alles wat we gepland hebben ook kunnen uitvoeren. In het verleden heeft dit bijvoorbeeld gespeeld met de fondsen voor armoedebestrijding.

Voor de zorg wordt een tekort verwacht van 2,2 mio. De afgelopen drie jaar hebben we echter een overschot gezien van tussen de 2 en de 2,5 mio. Van plus 2,5 naar min 2 is een flinke sprong.

In de begroting is rekening gehouden met veel lagere cijfers voor de compensatie van loon- en prijsontwikkelingen dan die nu door het CPB worden afgegeven. Daarom bevat de VoRap een  ‘bovenmatige’ bijstelling: diverse voorstellen, zoals de generieke compensatie voor verenigingen, culturele instellingen e.d. en nieuwbouw Wisselslag, etc.

Twee programma’s bevatten reële afwijkingen, Leefbaar Venlo en Gezond & Actief. In dat laatste programma gaan die afwijkingen vooral over jeugdzorg, de hervormingsagenda en de opwaartse beweging in de zorgzwaarte.

Per saldo denkt het college eind 2023 na verwerking ook van de bovenmatige bijstelling uit te komen op een overschot van 2.7 mio.

De projectenrapportage ruimtelijk fysieke projecten 2023-I (bijlage 2) geeft met een stoplichtenrapportage inzicht in de uitvoering ruimtelijk fysieke projecten. Ondanks de stijgende inflatie, de oplopende bouwkosten en de krapte op de arbeidsmarkt lijken nagenoeg alle projecten op schema te liggen.

De raad wordt gevraagd de Voortgangsrapportage 2023 vast te stellen en kennis te nemen van de Projectenrapportage.